Kuwentista, Nobelista, Tagasalin at Guro

Kumpletong Profile

EFREN R. ABUEG, PhD
(Profile as writer and educator)

Birth Date & Place: March 4, 1937, Tanza, Cavite


Educational Attainment

Elementary: Naic Elementary School (1950), Naic, Cavite

Secondary: Arellano (Public) High School (1954), Manila

Tertiary: Associate In Arts, Imus Institute Junior College, (1957), Imus, Cavite; B. S. in Commerce, Major in Accounting, Manuel L. Quezon University (1960), Quiapo, Manila

Graduate School:
a) M.A. in Language and Literature, DLSU-Manila, (1987)
b) Ph.D in Filipino, Translation Studies, University of the Philippines-Diliman (2000)


Achievements/Awards in Schools

High School

News Editor, Tambuli
(1953-1954), student newspaper in the national language, Arellano (Public) High School

President, Kapulungan ng Inang Wika (1954), a national language & literary organization in Arellano High School (AHS)

Press Relation Officer, AHS Student Council (1954)

Winner, Arellano High School Annual Literary Contests:
Tula – First, (1953)
Katha –First, (1953)

Winner, Sixth Place (out of 48), Timpalak-Liwayway (Pang-estudyante) sa Maikling Kwento (1954)


College

Pilipino Editor (1958), Managing Editor (1959-1960), The Quezonian, MLQU’s official student newspaper

Winner, Annual Literary Contests, Kapisanang Aklat, Diwa at
Panitik (KADIPAN), a metro-wide college literary organization in Pilipino:

First place, Maikling Kwento (1957)

First place, Sanaysay (1957)

President, KADIPAN (1959-1962)


Employment(Non-Schools)

Cansipit Brokerage, Clerk (1957-1960), Juan Luna St., Manila

Liwayway Publications, Staff Writer (1960-1962), Calero St., Manila


SCHOOLS EMPLOYMENT
Manuel L. Quezon University, Professorial Lecturer (1964-1972), R. Hidalgo St., Manila

Philippine College of Commerce, Professorial Lecturer (1969-1972), Lepanto St., Manila

University of the Philippines, Professorial Lecturer (1974, 2nd semester)

Pamantasan ng Lungsod ng Maynila, Professorial Lecturer (1974-1975), Intramuros, Manila

Ateneo de Manila University, Professorial Lecturer (1977-78), Loyola Heights, Q.C.

De La Salle University-Manila, Professorial Lecturer to Associate Professor 5 (1979-2002), Taft Avenue, Manila

De La Salle University-Dasmariñas, Writer-in-residence and Full Professor 6 (2002-2007), Dasmariñas, Cavite

University of Perpetual Help Rizal, Graduate School of Education, Professorial Lecturer (2006- ) , Thesis
Evaluator & Editor (Most recent, March 2013)

Polytechnic University of the Philippines Graduate School, College of Languages and Linguistics (2007- ), Professorial Lecturer and Thesis Evaluator (Three most recent
theses, March 2013)

Positions Held

Editor (1969), Bulaklak Magazine (a mass-circulating popular magazine)

Editor (1968-69), Panitikan Magazine (a literary magazine
established by Alejandro Abadilla),

Chair (1970-1972), Department of Languages & Natural
Sciences, Philippine College of Commerce (now PUP)

Special Editorial Consultant, Textbook Writing Program, Philippine Normal College Language Study Center-Educational Implementing Project Task Force (EDPITAF), (1977-1978)

Consultant, Curriculum Teaching Aid Development Division
(CTADD), National Manpower and Youth Council, (1978-1979)

Chair (1984), Department of Philippine Studies, DLSU-Manila

Director (1984-1987), Student Publications Office, DLSU-Manila

Writer-in-residence (2002-2007), Cavite Studies Center, DLSU-Dasmariñas, Cavite

Government Examination Passed

First Grade, 80% Rating, Civil Service Examination (1974), Manila


Community Service

As Public Official

First Elected Barangay Captain (1982-86) Pamplona Dos, Las
Piñas, Metro Manila

First Appointed Barangay Secretary (1979-1981), Pamplona
Dos, Las Piñas, Metro Manila

First Elected Secretary (1983-1986), Association of Barangay Councils, Las Piñas, Metro Manila

As Civic Official

Secretary (1976-1979), Pamplona Lions Club, Pamplona, Las Piñas, Metro Manila

Board Member (1975-1982), Philamlife Village Homeowners Assn., Pamplona, Las Piñas, Metro Manila

As Local Newspaperman

Editor (1983-1986), Las Piñas Herald (a barangay newspaper)

Editor (1977-1979), Village News (Philamlife Homeowners
Assn. Newsletter)

Columnist (October 1996-June 1997) The South Paper, a Las Piñas-based community newspaper that was also circulated in
Muntinglupa, Parañaque, Pasay, Makati, Cavite and parts of Laguna

Columnist-Editorial Consultant (2010 – Responde Cavite


As Educator

Activities

Delivered approximately 50 speeches and lectures since 1966

Organized at least 20 seminars/workshops
since 1986

Acted at least 30 times as member of board of judges in literary contests in all levels from 1969-2007 such as Carlos Palanca Memorial Awards, Komisyon ng Wikang Filipino, National Commission for Culture and the Arts, Overseas Writers Contest, etc.

Editorial Adviser, (1969-1970), The MLQU Quezonian, student newspaper of the Manuel L. Quezon University

Director, Student Publications Office (1984-1987), De La Salle University-Manila

Director, Publications Office, Philippine College of Commerce, 1971-72


Subjects Taught (Undergraduate and Graduate Levels)

All Filipino subjects
All Philippine literature subjects, Filipino and English
Creative Writing and Basic Literary Criticism/Theories, Filipino and English
Rizal Course, Philippine History, The Development of National
Language (from Tagalog to Filipino)
History and Development of the English Language, Filipino Psychology
Teaching English in College


Founder with students’ staff of school publications

Ang Pahayagang Plaridel (1984), an official
student newspaper in Filipino at De La Salle University-Manila (1984);

Malate Literary Journal (1985), a literary and art
supplement of La Sallian, another official newspaper in English and Ang Pahayagang Plaridel at De La Salle University- Manila;

Cavite Young Writers Association (2003), a province-wide organization of student-writers in Cavite


Affiliation in Professional Associations

Interim Chair, Language Council of the Philippines (LEDCO), 2006-, an umbrella organization of professional associations on reading, linguistics, literary studies and education

Director, WIKA (Wika ng Kultura at Agham), 2006-2012, an advocacy organization of educators and writers for the promotion of Filipino as the medium of instruction in Philippine basic education

President, Kapisanan ng mga Propesor sa Pilipino (1985-1988),
a national organization of language and literature teachers

President, Linangan ng Literatura ng Pilipinas
(Literary League of the Philippines) (1986- ), a non-governmental organization of literature teachers and students, literary critics and scholars, curriculum writers and translators

Board Member, Language Education Council (LEDCO), 1987-1989—a federation of professional academic organizations

Archivist, Philippine Folklore Society (1990- ), a group of folklorists and educators founded (1954) by the late
Dr. Arsenio Manuel, a reknowned professor at University of the Philippines



Awards

Six-time winner Carlos Palanca Memorial Awards in Literature (First to Fourth, Short story Division in Filipino, 1959-1974)

Three-time winner, Liwayway Novel Contest, (First to Third, 1963-1967)

Third Prize-Winner, Pilipino Free Press Contest, 1967

Third Prize-Winner, ESSO-National Press Club Journalism Awards, 1961

Honorable Mention (for a collection of short stories), Balagtas
Memorial Awards given by Malacañang, 1969

Gawad Alab ng Haraya (for life-time achievement in the field of literature), National Commission for Culture and the Arts, August 2002

Gawad-Quezon sa Panitikan (for life-time achievement in fiction), Quezon City Government, 1993

Finalist, Feature Writing (Filipino), Catholic Mass Media Awards, 1992

Gawad Balagtas (life-time achievement in fiction writing), Writers Union of the Philippines (UMPIL), 1992

Gawad Pasado (Pampelikulang Samahan ng mga Dalubguro), Natatanging Guro (Outstanding Teacher), 2001

Outstanding Alumni Award for Literature, Imus Institute, Imus, Cavite, 1991

Writer-in-residence, De La Salle University-Manila, 1995

Writer-in-residence, University of the Philippines Creative
Writing Center, 1998

Gen. Emilio Aguinaldo Awards (2005), one of the 10 “Natatanging Bayaning Mamamayan ng Cavite” (for literary arts) from the provincial government of Cavite
under the administration of Gov. Ireneo Maliksi


Honoree

Gawad Efren Abueg, an annual student writers’ awards of Ang
Pahayagang Plaridel (DLSU official student paper in Filipino) for excellence in journalism and creative non-fiction
since 1993;

Panayam Efren Abueg, a testimonial series of monthly
lectures for the School Year 2003-2004 sponsored by the Dept. of Filipino, De La Salle University-Manila

Tribute, a “surprise” testimonial program held on September 7, 2005 sponsored by Cavite Studies Center, Aklatang Emilio Aguinaldo, Graduate School of Education, Arts and Sciences and Museo de la Salle

Gawad Alejandro Abadilla, a plaque of appreciation given for
his being an adviser of the Cavite Young
Writers Association (CYWA) and for nurturing young writers at the grassroots by the Office of the Governor of Cavite during the closing presentation of Philippine Independence Day celebration at the Aguinaldo Shrine, Kawit, Cavite on June 12, 2009

Tribute(most recent) testimonial program held on August
22, 2012 by Department of Filipino, Cavite Studies Center and Museo de la Salle, De La Salle University-Dasmarinas.


Citations (partial)

Plaque of Appreciation (1976), Guest Speaker, Philippine
Government Cultural Association (PGMA)

Plaque of Appreciation (1971), Recognition as National
Language Activist, Surian ng Wikang Pambansa

Certificate of Appreciation (1986), College Editors Guild (CEGP) of the Philippines as Recognition for being Director, DLSU-Manila Student Publications Office

Plaque of Appreciation (1995) Recognition as Creative Writer,
Editor, Translator and College Professor, Komisyon ng Wikang Filipino

Plaque of Appreciation (1998), Coordinator for National Capital Region (1992-1998), Committee on Literary Arts, National Commission for Culture and the Arts (NCCA)


Books Published

As Single Author

Bugso (1994), an anthology of short stories from 1954
to 1964

Mga Kwento kay Jesus (1995), an anthology of short stories about Jesus with the ancient Palestine as setting), 1995

Isang Babae sa Panahon ng Pagbabangon (1998), a
short novel (centennial edition) about a woman’s struggle to regain her lost respectability

Sila…Noon: Oral na Kasaysayan ng Siyam na Manunulat
sa Tagalog (2000), a literary history of living writers

Mga Kaluluwa sa Kumunoy (2004), a novel on labor unionism in the education

Sa Bagwis ng Sining: Mga Nangaunang Manunulat ng Cavite (2005), an anthology of Cavite writers in Spanish, English and Tagalog with their bio-profile and samples of their literary works.

Dramatic Legal Cases (2005), a collection of 20 legal cases in short narratives with an introduction by Atty. Ismael Khan, Deputy Supreme Court Administrator & Chief, Public Information Office.

A Bilingual Dictionary of Tagalog-Cavite (soon to be published by the Cavite Studies Center)

* Six of his non-fiction books are included in a series of E-book by the University Publications Office, De La Salle
University-Manila, launched August, 2012


As Editor

Mga Piling Akda ng KADIPAN (1959), an anthology of
prize-winning literary pieces from college-wide sponsored contests

Mga Agos sa Disyerto, 1964, 1974, 1995 editions (with
Edgardo Reyes, Rogelio Sicat, Rogelio Ordoñez, and Eduardo Bautista Reyes), a flagship anthology of short stories which is acknowledged as a modernist thrust in the development of fiction in Tagalog

Manunulat (1970), an anthology of translated short stories in Pilipino from Bicolano, Ilocano, Cebuano and English

Parnasong Tagalog ni Alejandro Abadilla, MCS Enterprises (1974), an anthology of Tagalog poems from the Spanish period to 1974

Talindaw (1983) with S. Bisa & E. Cruz, a history of
Philippine literature since the ancient times

Tradisyon (1994) with Dr. Gloria Alberto, an updated history
of Philippine literature

Celebrating the Word/Pagdiriwang ng Salita (1995) with Drs. Vivencio Jose, Florentino Hornedo, Angelito Santos and Prof.
Romeo Dizon, collection of lecturers on literature, arts and folklore

Noli Me Tangere (2003) & El Filibusterismo (2004) with Dr. Magdalena Sayas, Diwa Scholastic Press, Inc.

Ibong Adarna (2003) & Florante at Laura (2004) with Dr. Magdalena Sayas, Diwa Scholastic Press, Inc.

MUHON (2012), a textbook on Philippine Literary History in
Filipino, Pamantasan ng Marikina.


As Translator (from English to Filipino):

Viajero (1998-1999), a novel by F. Sionil Jose (2000)

Three Generations (1997), a short story by Nick Joaquin

Huling Biyahe (1993), salin ng dulang “A Street Car Named Desire” by Tennesee Williams

The Teaching of Christ (1979), a book on contemporary Catholic theology, JMC Press (cooperating translator and editor)

Rebolusyon ng Oktubre at Perestroika (Report of Mikhail Gorbachev, General Secretary of Central Committee of the Communist Party of the Soviet Union) Novosti Press Agency, Maynila, (1989)

Kritisismo ng mga Salin ng Tulang “Coming to Grief” ni Ofelia A. Dimalanta (1999), salin nina Cirilo Bautista, Virgilio Almario at Teresita Fortunato

Tugon kay Komrad (2000), salin ng isang tula mula
sa “Handwritten Poems of Mao Tse Tung” (Ten More Poems of Mao Tse Tung), Easter Horizon Press, Hong Kong (1969)

Di-opisyal na tagasalin sa Filipino ng maraming artikulo sa Ingles noong panahon ng aktibismo (1966-1972)


Some Recent Lectures

ANG REALISMO SA ILANG PILING AKDANG
FILIPINO, a lecture delivered in San Pedro College, Davao City, February 18, 2010.

ILANG PUNTO TUNGKOL SA PANITIKANG LOKAL,
December 8, 2009, Annual Conference, Philippine Pen International, . Cultural Center of the Philippines

ANG PANITIKAN BILANG ISYUNG PANGWIKA,
a lecture delivered at the annual convention of Pambansang Samahan ng Tagamasid sa Filipino, Teacher’s Camp, Baguio City, May 5, 2009

Mga Kalakarang Pangwika, a lecture delivered at the Mapua Institute of Technology (Makati) on the occasion of
Buwan ng Wika, August 16, 2008

Convenor, 2nd Cavite National Conference on Literature: Curriculum, Strategies & Teaching Techniques Abril 25-26, 2008, SSCr, Cavite Young Writers and Literary League of the Philippines, San Sebastian College-Recolletos, Cavite City


RISERTS AT ANG MALIKHAING PAGSULAT (Research at the Crossroad of Academic Excellence and Global Competitiveness), Ernesto Palanca Crisostomo Hall, University of Perpetual Help System Dalta, Las Pinas City, February 12, 2008

Lektyur-Oryentasyon Hinggil sa Kasaysayan at Kultura ng Cavite, Hunyo 21, 2007 (2007 Advanced Filipino Abroad Program, United States Department of Education (for University of Hawai’i –Manoa) under the sponsorship of Fulbright-Hays Groups Project Abroad), De La Salle University-Manila

Sino si Alejandro Abadilla? (Isang Sentenaryong Parangal), Marso 10, 2007, Faculty of Humanities and Letters, University of Sto. Tomas

Mga Pagbabago sa Pagtuturo ng Panitikan, ayon sa BEC, Setyembre 21-22, 2006, Mindanaon Guro sa Filipino (MINGUFIL) San Isidro Colleges, Davao City

Caviteño Writers in Spanish (on the occasion of Spanish-Philippines Friendship Day), June 24, 2005, Tanghalang Julian Felipe, DLSU-Dasmariñas, National Historical
Institute

Mga Bayaning Manunulat ng Cavite, a national conference on the 25th National Conference on local and National History, Focus on Cavite and Beyond: Local History in the Context of National History, Oct. 21-23, 2004, Rolle Hall, Cavite State University, Philippine National Historical Society

Saliksik-Pampanitikan sa Kulturang Lokal: Isang Karanasan,
a National Conference on Local History and Historiography, September 7-8, 2004, College of Arts and Sciences Little Theater, Central Luzon State University, Muñoz, Nueva Ecija

Ang Basic Education Curriculum ng 2002 at ang Pangako nito sa Wikang Filipino, August 14, 2003, Antonio de las Alas
Hall, Department of Languages and Literature, DLSU-Dasmariñas

Si Juan Makabayan at ang Globalisasyon, April 7, 2003, Ariston Estrada Seminar Room, (Departamento ng Filipino, De La Salle University DLSU-Manila)

Ang Pangangailangan ng Pagsasalin sa Buhay-Akademiko, February 26, 2003, Luis Aguado Viewing Room, Aklatang Emilio Aguinaldo, DLSU-Dasmariñas, Cavite Studies
Center

Ang Pagsasalin ng mga Hindi Sinasabi (Pragmatiks), Ariston
Estrada Seminar Room, Pebrero 14, 2001 (Panayam Soledad Locsin, Department of Literature & Philippine Languages, DLSU-Manila);

E-Katha: Pagtuturo at Pagkatuto, Cebu Plaza Hotel, Abril
25, 2000, Departamento ng Filipino (DLSU-Manila)

Ang Pragmatiks sa Loob ng Klasrum, Rizal Hall, UP-Diliman, December 10, 2000, Pambansang Samahan ng Wika, Inkorporada.

As Translated Writer

Some of his short stories were translated into Mandarin (Remnin Ribao, February 8, 1982), English (Lotus-No: 60-1988, journal of Afro-Asian Writers Association), Russian and Ukrainian (copies given while in Moscow by William & Celia Pomeroy on 28 August, 1990) and in Ilocano, Cebuano and Hiligaynon.


As Textbook Writer

Talindaw (Kasaysayan ng Panitikan ng Pilipinas) with S.P. Bisa and E.R. Cruz

Sandiwa (Sining ng Komunikasyon), 1983 with S.P. Bisa and E.R. Cruz

Ibong Adarna, Florante at Laura (Annotations, Guide
Questions and Teacher’s Manual), 2009 with Dr. Magdalena Sayas

Noli Me Tangere and El Filibusterismo (Translation, Guide Questions and Teacher’s Manual), 2009 with Dr. Magdalena Sayas

*Palanca winning short stories are included in more than 30 series of high school & college texrtbooks, public or private
educational institutions


Regular Contributor (Novelist, Short Story Writer, Feature Writer)

Liwayway of Manila Bulletin Corporation (2005—up to
the present, 2013)

Liwayway of Roces & Menzi Publications (1957-1971;
1973-1992

Mod Magazines, Legal Stories (1978-1982)

Woman’s Home Companion Journal, Dramatic Legal Cases (1982-1984)

Tagumpay (1967-1971), Bulaklak (1958-1969), Free Press sa Pilipino (1967-1970)

Bibliography of Fiction (listed 300 short stories and 40 novels written since 1954

Anthologized in more than 40 high school and college
textbooks

Written at least 100 feature articles published in several Tagalog magazines and newspapers


Movie Script and Story Writer

“Octopus Gang” (1973), a film by FPJ Productions starring Paquito Diaz

“Mister Mo, Lover Boy Ko” (1974), a film by Seven Arts Productions starring Elizabeth Oropesa and Eddie Garcia

“Miss Dulce Amor: Ina” (1975), a film by Seven Arts Productions starring Lorna Tolentino and Amy Austria

“Hatulan Kung May Kasalanan” (1976), a film produced and acted by Jun Raquiza

“Boss, Basta Ikaw” (1977), a film starring Lorna Tolentino

“Huwag Mong Kunin ang Lahat sa Akin” (1978), a film produced and acted by Anna Gonzales & Lorna Tolentino

“Binata si Mister, Dalaga si Misis” (1979), an Emperor Film
Productions starring Nora Aunor and Christopher de Leon

Huwebes, Abril 11, 2013

ANG DEPINISYON NG WIKANG FILIPINO: Ang Katawan at Kaluluwa....


ni Efren R. Abueg

 

               KAPAG  napag-usapan  kung  ano ang  ating  wikang  pambansa, sasabihing ito'y Tagalog, Pilipino o Filipino.  Makikilala sa mga sagot na ito ang oryentasyon sa wika ng mga mamamayang  Pilipino.  At  kung  masagot namang  Filipino  ang  wikang  pambansa  natin, hindi  naman  ito  mabigyan ng angkop na  depinisyon.  Tutoo  ito maging  sa maraming  gradwado sa kolehiyo at unibersidad.   Dulot ito  ng  pagbabago  sa ating mga wika at  upang  hindi  maiwanan, tungkulin ng bawat isa na sumubaybay sa mga pagbabagong ito.

 

               Ganito  ang  nakasaad na probisyon (Artikulo  XIV)  ukol  sa wikang  pambansa  sa Konstitusyon ng Republika  ng  Pilipinas  na pinagtibay sa isang plebisito noong 1987:

 

               "Seksyon  6  (Anim).  Ang wikang pambansa  ng  Pilipinas  ay Filipino  (amin ang salungguhit).  Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika (dayuhan)."

 

               "Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga  hakbangin ang  Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang  paggamit ng  Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon  at  bilang

 

 

 

 

wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon."

 

               "Seksyon  7 (Pito).  Ukol sa mga layunin ng komunikasyon  at pagtuturo,  ang  mga wikang opisyal ng Pilipinas ay  Filipino  at hangga't walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles."

 

               "Ang mga wikang panrehyon ay pantulong na mga wikang panturo roon."

 

               "Dapat  itaguyod  nang  kusa  at  opsyonal  ang  Kastila  at Arabic."

 

               "Seksyon 8 (Walo).  Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag

sa  Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing  wikang panrehyon, Arabic, at Kastila."

               "Seksyon  9 (Siyam).  Dapat magtatag ang Kongreso  ng  isang komisyon ng wikang pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng  iba't ibang  mga rehyon at mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay  at magtataguyod ng mga pananaliksik para sa pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili (preservation) sa Filipino at iba pang mga wika."

 

               Malinaw  sa  unang pangungusap ng Seksyong Anim  na  "narito  na",  umiiral na ang Filipino.  Tatlong komisyoner  ng  Komisyong Konstitusyonal  (Concom)  ang   nagbigay-linaw  sa  katangian  ng Filipino  bilang  wikang  pambansa.  Sa katitikan  ng  pulong  ng  subkomite sa wika ng Concom noong Setyembre 10, 1987, ganito  ang

 

salin ng kanilang palitan ng mga pangungusap:

 

 

               "Komisyoner  Wilfrido Villacorta:  Ito po ang isang  umiiral na wikang pambansa, at ang nukleo nito ay Pilipino...sapagkat ito ay  isa  nang  malaganap na umiiral na wika, na  Pilipino  na  P.  Sinabi rin natin na mayroong isang wikang umiiral na pinalawak at pinaunlad  na tinatawag na Filipino at ang pormalisasyon nito  ay kailangang isagawa sa sistemang pang-edukasyon at iba pa, subalit hindi nangangahulugan na dahil hindi pa ito pormalisado ay  hindi umiiral.  Ito ay isang lingua franca."

 

               "Komisyoner  Ponciano Bennagen:  Kailangan nating  magkaroon ng  isang  midyum ng komunikasyong magbibigkis sa atin at iyon ay

ang Filipino, na binigyang-kahulugan ng isang pangkat ng mga

pantas  sa  wika  at  mga  organisasyong  pangwika  bilang  isang lumalawak na bersyon ng Pilipino."

 

               "Komisyoner  Francisco  Rodrigo:  Itong  Filipino  ay  hindi isang  bagong  kinatha o kakathaing lenggwahe.  Ito ay  batay  sa Pilipino.  Palalawakin lamang ang saklaw ng Pilipino.  Kaya nga't ang  Pilipino  ay batay sa Tagalog, at ang Filipino ay  batay  sa Pilipino."

 

               Binigyan din nila ng historikal na perspektiba ang Filipino.  Binanggit  ni  Rodrigo  na "ang Pilipino ay  batay  sa  Tagalog", samantalang sinabi naman ni Bennagen na " ang  Pilipino....bilang isang  lumalawak  na bersyon ng Filipino."  Mula kay  Rodrigo  na

 

sinabing  "Itong Filipino ay hindi isang bagong kinatha o

kakathaing  lenggwahe"   hanggang  sa  winika  ni  Villacorta  na "subalit hindi nangangahulugan na dahil  hindi pa ito pormalisado ay  hindi  ito  umiiral."  At ipinanghuli niya:   "Ito  ay  isang lingua franca."   Kaya  mula sa Tagalog (sa panahon ng  Pangulong Quezon)  hanggang  sa Pilipino (sa panahon ni Kalihim  Romero  ng Edukasyon)  hanggang  sa  Filipino  (sa  panahon  ni   Presidente Aquino), nakumpleto ang ebolusyon ng wikang pambansa.

 

               Ngunit  hindi maaaring simplistikong depinisyon ng  Filipino ang sumusunod:  isang wikang nagkakatawan (nagkaroon ng  katawan) sa Tagalog, yumabong sa Pilipino at namulaklak at nagbunga bilang Filipino.

 

               Mahalaga ang sinabi ni Komisyoner Villacorta na isang lingua franca ang Filipino.

 

               Ano ba ang "lingua franca"?  Saan ba ito nag-ugat?  

 

               May isang kolokyal na wikang  ginagamit sa Silangang rehiyon ng Mediterranean mula sa Kanlurang Gresya  hanggang sa  Kanlurang Ehipto   noong Edad Media at Renaissance na batay sa Italyano  at masustansiyang  nasangkapan ng pinaghalu-halong Arabic,  Pranses, Kastila,  Griyego  at iba pa.  Dahil ang Mediterranean  ay  isang mundo ng kalakalan, gaya ng matuntunton sa kasaysayan, sa  lingua franca  (common language)  nagkakaintindihan ang mga tao roon  na may  sari-sariling inang wika.  Gayundin naman na  lingua  franca

ang  bahasa Indonesia na batay sa isang lokal na wika ng

kalakalan  sa  Java  at iba pang mga lugar na sa  isang  anyo  ng wikang  pidgin nagsasalita at nagkakaintindihan  ang  populasyong  iba't iba rin ang ginagamit na wika.

 

               Dalawang  dekada  bago  ideklara  ang  batas  militar,   ang katiyakan  ng depinisyon ng wikang pambansa ay  nalalambungan  ng mga  paratang  na  ito  ay  purong  Tagalog  dahil  marahil   ang sinusunod  na gramar nito  ay Ang Balarila ng Wikang Pambansa  ni Lope  K.  Santos na binuo pa noong 1940.  Sa  paunang  salita  ni Santos  sa kanyang balarila, hiningi niyang pasukan ng  pagbabago ang kanyang aklat pagkaraan ng sampung taon.  Hindi nangyari  ang mga  pagbabago  sa balarila.  Sa halip, ginawang  icon   ang  mga katangiang   pangglinggwistiks,  panlipunan,  pang-edukasyon   at pagkamakabayan  ng wikang Tagalog.  Sa halip na payabungin   dito ang developmental na mga katangian ng wika,  binigyang-prestihiyo ito  sa  pamamamagitan  ng pangangatwirang sapat  na  ang  angkin  nitong bokabularyo na may naasimilang mga salitang Malay,  Hindi, Arabic, Kastila at iba pang mga "contact language". 

 

               Noon  pang 1965, iginiit na ni Geruncio Lacuesta   na  hindi "Pilipino"   kundi  "Filipino"  ang  dapat  idevelop  na   wikang pambansa.  Kaiba sa "Pilipino", na ayon sa kanya ay Tagalog,  ang "Filipino"  ay  isang wikang base sa "mixed Tagalog"  ng  Maynila (Katas, 1965: 44-45).  Naiba rin ang alpabeto nito sa balarila ni Lope  K.  Santos   dahil ginagamit nito ang  lahat  ng  letra  ng alpabetong Kastila kasama na ang c, ch, f, j, ll, n, q, rr, v, x,

 

 

 

 

z.   Sa  panghihiram sa ibang mga wika,  pananatilihin  nito  ang orihinal na anyo ng hinihiram na mga salita hanggang mismong  ang publiko  na ang magbago ng ispeling sa pamamagitan ng  pang-araw-araw na paggamit ng mga ito.

 

               Sa  dekada  sisenta rin nagmungkahi sina Leopoldo  Yabes  at Ernesto Constantino ng U.P.  ng paggamit ng "universal  approach" sa  pagdevelop  ng  wikang pambansang  tinawag  nilang  Filipino.  Hiningi  nila na ang wikang pambansa ay ibatay sa mga umiiral  na wika  sa Pilipinas sa halip na sa Tagalog lamang.  Sinipat  naman ng  mga partisan sa Tagalog na ang "paraang unibersal"  ay  isang "sangkutsadong  paraan"  ng pagdevelop ng wikang  pambansa  dahil ipinapalagay   na  hihingin  ng  mga  rehiyon  na  takalin   nang  proporsyonal  ang kontribusyong  bokabularyo  mula sa wika ng mga etnikong grupo.  Sa Konstitusyon ng 1973 nagkaroon ng puwang ang

mungkahi ng dalawang linggwist ng Unibersidad ng Pilipinas  nang

aprobahan  ng mga delegado na pagtibayin ang  probisyon na   "Ang Batasang Pambansa ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagdevelop at pormal  na  pag-adap  ng  isang  komon  na  wikang  pambansa   na

kikilalaning  Filipino  "(salin  ni  Constantino).   Ganito   ang suportang  natanggap  ni Constantino at mga kasama nila  mula  sa sinabi ng  sub-komite sa wika ng Concom:

 

               "Gaya  ng nadiskas na ng lahat at batay sa naipakita sa  mga hiring  na publiko na ginawa ng inang Komite sa Wikang  Pambansa, ang isang komon na wikang pambansa ay mahusay at madaling mabubuo

 

 

 

 

 

sa  paraan  na  tinawag  ng  mga  linggwist  at  ng  kasalukuyang Department ng Linggwistiks ng Unibersidad ng Pilipinas na PARAANG UNIBERSAL,  (na  ang) gustong sabihin, pagbuo ng isang  komon  na wikang  pambansa  mula  sa mga nabubuhay na  katutubong  wika  at dayalek sa Pilipinas " (salin ni Constantino).

 

               Nagpatuloy   ang  kontrobersyal  na  pagtatalo   sa   wikang pambansa at " walang anumang mahalagang ginawa ang gobyerno,  ang Batasang  Pambansa, o ang Surian ng Wikang Pambansa"  ukol  dito.  Kahit inilunsad ang sampung taong programang baylinggwal sa antas tersyarya, ang ipinatuturo, ayon kay Constantino ay  Pilipino  pa rin dahil "fictional language" pa lamang ang Filipino.

 

               Sa pagkadeklarang Filipino na ang wikang pambansa noong 

1987,  nalagay sa katayuang "panalo-panalo" ang  nagtutunggaliang  mga grupo.  Ang partisan sa "Pilipino" ay natuwa dahil kinilalang  ito ang nuklyus ng Filipino, samantalang ang nasa kabilang  panig naman  ay  nasiyahan  din  dahil "iba ito sa Pilipino".  Para  sa kanila,  ang  wikang  Filipino  ay  "isang  tunay,  natural,   at dinamikong  wika  na  ginagamit at  naiintindihan  ng  karamihang Pilipino  sa buong bansa mula sa iba't  ibang  etnolinggwistikong grupo".  

 

               Sa dakong ito, maibibigay ang depinisyon ng Filipino  bilang "isang pambansang linggwa franca na tunay, natural at  dinamikong wika  na  ang  nuklyus ay Pilipino at dinidevelop  batay  sa  mga

 

umiiral na katutubong wika at dayalek, gayundin sa iba pang mga

wika."

 

               Hindi  pa  rin natapos ang pagtatalo ukol  sa  kalikasan  ng Filipino.   Kahit waring tinanggap na ang Filipino bilang  wikang pambansa, sinasabing ito pa rin ay Tagalog (ayon sa mga  Cebuano, iba  pa).   May  mga taga-Katagalugan  na  nagsasabing  "talagang Tagalog   naman  "  ang  Filipino.   May  nagsasabing   ito    ay "liberalized Tagalog-based Pilipino" (Sicat).

 

               Si  Dr. Rosario E. Maminta, isang komisyoner ng Komisyon  sa Wikang Filipino ang naglinaw  sa mga  pagsipat na ito sa Filipino

at  nagsabing  hindi lamang sa sintax at lexicon  ibinabatay  ang pagkakaiba ng Tagalog at Filipino .  Ayon sa kanya, dapat tingnan ang  panlipunang gamit ng wika, na sa kasong ito ay Tagalog.   Sa simula'y  pinapel ng Tagalog (sa ngalang Wikang  Pambansa,  circa 1940)  ang pangangailangan ng isang koda bilang isang simbolo  ng pagkakaisa, gayundin ang isang malawak na wika (lingua franca) ng panggitnang-uri  (  sa  sentro  ) sa domeyn  ng  masmidya  at  sa

edukasyon  na  maaaring  madevelop  bilang  wikang  pambansa   sa layuning pangkomunikasyon.  Ngunit sa pagharap ng wikang pambansa sa   mga   pangangailangang  pangkomunikasyon   ng  mas  maraming rehiyon,   okupasyon,    mga   uring  panlipunan,  pati   na   ng pamahalaan,  edukasyon,  pambansang sining  at  kultura,   naging malaki at masalimuot na ang papel nito.  Hinihingi ang  pagbabago ng anyo ng wika--sa istraktura, sa bokabularyong hiniram para  sa

 

mga katawagang pangsiyentipiko at para sa mga bagong konsepto; sa

asimilasyon ng mga pansimulang mga salita, gayundin ng mga  inimbento.   

 

               Kung nagampanan ng Tagalog ang mga pagbabagong ito sa  wika, matatanggap na ang Filipino ay walang iba kundi ang  "liberalized Tagalog-based Pilipino" na sinasabi ni Sicat.  Masuwerte rin  ang Tagalog   (wika)  dahil  sa   hatid  na  mga  salik  na    sosyo-linggwistiks   tulad ng mga sumusunod:  nasa sentro  ito,  narito ang  Tagalog nang mangailangang magkaroon ng batayan  ang  wikang pambansa,  at  wika  ito  ng  mga   naunang  dominanteng  uri  sa kabuhayan  at  prestihyo sa lipunan ( hindi kasama rito  ang  mga uring   wikang  Espanyol  ang  sinasalita).    Hindi   maiiwasang

lumaganap  ito,  dahil  sa edukasyon  at  migrasyon  ng  maraming etnolinggwistikong  grupo   patungo sa sentro.  Ang  mga  grupong ito,  na  magsasalita na haluang  katutubong wika  at  natutuhang wika  (Tagalog)  ay lilikha ng mga bagong  istraktura  at  bagong bigkas gayundin ng mga salitang magmumula sa kanilang inang  wika at iba pang natutuhang wika.  Magkakaroon ng iba't ibang varayti, istilo at rehistro  ang Tagalog na maaaring tawaging mga gamiting dayalekto o functional dialect.  Kung gayon ay maaaring  itanong: Ang  istandard  ba ng mga dayalektong ito ang  maaaring  tawaging Filipino?      Hindi.    Ipinahiwatig   ni   Dr.    Maminta    na sosyolinggwistiks  lamang ang pagkakaiba ng Filipino sa  Tagalog.  Sinabi  niyang  ang isang ganap na (kumpletong)  wika  (tulad  ng Tagalog)  ay  may istilong pormal at impormal, may punto  at  mga

 

rehistrong pang-okupasyon, ngunit hindi natatapyasan o

nababawasan ang kabuuan nito. 

 

               Hindi   sang-ayon   si  Dr.  Isagani   Cruz    sa   ganitong

panglinggwistiks   na  pananaw   (  sinabi  niyang   hindi   siya linggwist).   Tinalakay niya sa isa niyang   artikulong  pangwika ang  istraktural na pagkakaiba ng Filipino at Tagalog.   Sinaklaw ng   kanyang   pagtalakay   ang   sintaks,   leksikon,   panlapi, pagpapantig, paggamit ng pandiwa, iba pa. 

 

               Halimbawa'y   ang  mga  ganitong   pangungusap:    FILIPINO:

Magiging  boluntaryo  ang  pagturo  sa  Filipino./  TAGALOG:  Ang pagtuturo  sa Filipino ay (magiging) kusang-loob.   Pansinin  ang kaayusan  ng pangungusap (sintaks).  Makikita ang paggamit ng  ay  (pananda  sa  ayos  ng pangungusap)  sa  pangungusap  na  Tagalog samantalang wala naman ito sa pangungusap na Filipino.   Pansinin din  ang hindi pag-ulit ng unang pantig ng turo.  Gayundin  naman ang  leksikon  na  kusang-loob  sa  pangungusap  na  Tagalog   na napalitan ng boluntaryo  sa pangungusap na Filipino.

 

               Kahit sa paggamit ng panlapi, ayon kay Dr. Cruz,  nagkakaiba ang   dalawang  wika.   Sa  Tagalog,  madalas  gamitin   ang   um samantalang  sa  Filipino (lalo na sa mga  di-Tagalog),  mag  ang karaniwang ginagamit.

 

               Ganito  rin  ang sinabi ni Dr. Consuelo Paz  sa  isa  niyang papel.  Yaong nagsasalita ng pambansang lingua franca  (Filipino)

 

ay  nakakapagkontribyut  nang hindi nila namamalayan ng mga

katangian  ng  kanilang inang wika, kaya sa Cebu,  maririnig  ang Magkain  na tayo o  Bawal mag-ihi dito o  kaya'y Hwag ka  iingay. Pansinin ang ginamit na mga panlaping mag at i.

 

               Maging sa panghihiram ng mga salita ay makiling ang Filipino sa panghihiram sa Inggles samantalang  sa Kastila nakasandig  ang Tagalog.   Natural lamang ito sa kasaysayan dahil ang mga  bagong gamiting  salita  ng  dominanteng  nakaiimpluwensiyang  wika  ang pumapasok   sa   bokabularyo  ng nanghihiram  na  wika.   Ngayon, maraming  salitang  nakabatay o hiniram sa Kastila ang  hindi  na naiintindihan  ng kabataan dahil hindi na nila  pinag-aaralan  at ginagamit ang Espanyol.

 

               Sa  hulihan  ng kanyang pagtalakay, sinabi  ni Dr.  Cruz  na hindi siya naniniwala sa konklusyon ng pag-aaral ni Dr. Fe Otanes (dating  bise-presidente ng PNU) na magkapareho ang  Filipino  at Tagalog  sa punto ng "istruktura at balarila".    Magkapareho  ng pananaw    sa    paksang   ito   sina   Dr.   Otanes    at    Dr. Maminta--sosyolinggwistiks  lamang ang pagkakaiba ng  Tagalog  sa Filipino.   Mismong sa Tagalog Reference Grammar ni  Dr.  Otanes, ayon pa kay Dr. Cruz, ang inilalarawan (nito) ay Filipino.

 

               May  sinabi rin si Dr. Lourdes S. Bautista,  isang  kilalang linggwist ng De La Salle University  na ang Filipino ay dayalekto lamang  ng  Tagalog.   Bilang pantulong  sa  kanyang  pananaw  na magkaiba  ang Tagalog at Filipino, sinabi ni Dr. Cruz  na   hindi

 

problema ito (na nagsimulang dayalekto ng Tagalog ang Filipino). 

 

Sa  kasaysayan  nga naman ng development ng  wikang  Inggles  (sa England),  ang  East  Midland ay nagsimulang  dayalek  lamang  ng English  noong ito'y ginamit ni Chaucer .  Nang malaon, ang  East Midland   (na  ginamit ng iba pang mga manunulat) ang  umiral  at lumaganap  na wika.   Nawala ang dating Englisc.  Ganoon din  daw ang development ng Filipino.

 

               May  ganitong  pagbabago  sa komunikasyon  ng  mga  etnikong grupong may kani-kanyang inang wika.  Kapag magkakalapit ang  mga ito ng mga pook-tirahan, ang tendensya ay hindi lamang  magsalita ang  mga  grupong ito ng kani-kanilang katutubong wika  kundi  ng isang  panrehiyong lingua franca  dahil kailangang magkaroon  ang mga  ito ng isang kumbinyenteng wika ng komunikasyon.    Ito  ang dahilan  kung  bakit  sa  Hilagang  Luzon,  Ilokano  ang   wikang sinasabing dominante;  sa Gitnang Luzon at mga kanugnog-lalawigan hanggang   ilang bahagi ng  Bikol, Tagalog ang namamaibabaw;   sa Silangan  at  Kanlurang  Kabisayaan, Cebuano  at  Hiligaynon  ang karaniwang maririnig;  sa mga kapuluan ng Sulu, ginagamit ng  mga Muslim  na  may sinasalitang iba't ibang inang wika  ang  Tausog.  Kapag lumampas ang mga ito sa hangganan ng kanilang rehiyon, alam nilang  maiintindihan  sila  kapag nagsalita  sila  sa  Filipino.  Dahil  sa mabilis na mga pasilidad ng masmidya, hindi  maiiwasang maging  pambansang lingua franca ang Filipino  dahil  nagsisimula

 

ang mga ito sa Sentro (Metro Manila).

 

                Para  sa  kapakanan ng mga mag-aaral  ng  wikang  pambansa, narito  ang  "working  description" ng   Filipino  na  inisyu  ng

Komisyon sa Wikang Filipino (1992):

 

               "Ito ang katutubong wikang sinasalita at isinusulat sa Metro Manila,  sa National Capital Region, at sa iba pang  urbanisadong sentro  ng  kapuluan na ginagamit na midyun  ng  komunikasyon  ng iba't  ibang  etnikong grupo.  Tulad ng alinmang buhay  na  wika, nadidevelop  ang Filipino sa pamamagitan ng panghihiram  mula  sa wika  ng  Pilipinas  at ng ebolusyon ng iba't  ibang  varayti  ng wikang  angkop  sa mga sitwasyong panlipunan ng mga  grupong  may iba-ibang  kinagisnang lipunan at para paksa ng pag-uusap at  mga pangdalubhasaang pagtalakay."

 

               Marahil, sa ganitong pagkakaiba sa pananaw (at pamamaraan ng pag-aaral),    tingnan  naman  natin  ang  sinabi  ng  isa   pang linggwistang dayuhan (Sapir: 1921, 150):

 

               Language moves down time in a current of its own making.  It has  a  drift.  If there were no breaking up of a  language  into dialects,  if each language continued as a  firm,  self-contained unity,  it  would  still  be  constantly  moving  away  from  any assignable norm, transforming itself into a language as different from its starting point as to be in effect a new language.

               Pasalitang  wika  ang karaniwang batayan  ng  pagsusuri  (ng pagbabago) ng wika.  Kailangang pag-aralan ang mga pagbabago sa

 

pagbigkas, kayarian ng pangungusap, ginagamit na lexicon, at  iba pang aspekto ng wikang hindi masasalamin sa pasulat na wikang

pinag-aaralan.   Sa  ganitong panuntunan, ang  mga  nag-aaral  at obserber sa development ng  wika (hindi kailangang maging  linggwist)  ay  makakasubaybay sa nagbabagong katawan at  kaluluwa  ng Filipino.

                                                            MGA SANGGUNIAN

               Bautista,  Ma.  Lourdes  S. 1996.   Readings  in  Philippine Sociolingustics.  Manila:  De La Salle University Press.

               Fortunato,  Teresita F. at Valdez, Stella S. 1995.  Pulitika ng Wika. Maynila:  De La Salle University Press.

               Mcfarland,   Curtis  D.  1980.  Linguistic  Atlas   of   the

Philippines.  Tokyo.  Institute for the Study  of  Languages  and Cultures of Asia and Africa.

               Paz,  Consuelo  J. "Tne National Lingua  Franca  for  People Empowerment"  The Philippine Star (Agosto 19, 1998).

               Pei,  Mario. 1965.  The Story of Language.   Philadelphia  & New York: J. B. Lippincott Company.

               Sapir,  Edward. 1921. Language.  New York:  Harcourt,  Brace and Company.

               _____________.  1996. Mga Tanong at Sagot Tungkol sa  Wikang Filipino.  San Miguel, Maynila:  Komisyon sa Wikang Filipino.

               ____________.  Agosto,  1965 Katas.  Pambansang  Binulan  sa Filipino at English.

               *  KAMALAYAN (publikasyon ng Graduate School  of  Education. Arts and Sciences, DLSU_Dasmarinas) Enero 1999

 

 

 

 
Ipinaskil ni sa

Walang komento:

Mag-post ng isang Komento

Mag-subscribe sa: I-post ang Mga Komento (Atom)